W poniższym artykule postaramy się odpowiedzieć na coraz częściej pojawiąjące pytanie “Co to jest hydropiaskowanie?“. Postaramy się też wyjaśnić ogólniej czym jest proces czyszczenia strumieniowo-ściernego, co pozwoli nam na lepsze wyjaśnienie techniki hydropiaskowania oraz jego zalet.
Technologia piaskowania
Określenie “piaskowanie” jest używane potocznie i jest powszechnie rozpoznawane, choć nie jest to termin techniczny. Nazwa ta, podobnie jak nazwa urządzenia (piaszczarka / piaskarka) pochodzi od piasku, który pierwotnie był najczęściej stosowanym materiałem w tym procesie. Jednak poprawna i fachowa nazwa to czyszczenie strumieniowo-ścierne, która obejmuje pełny zakres zagadnienia dla tej metody przygotowywania powierzchni. Czyszczenie strumieniowo-ścierne bardzo różni się od siebie w zależności od rodzaju stosowanego ścierniwa, sposobu w jaki jest podawane oraz prędkości wyrzucanych cząsteczek. Odpowiednie dobranie tych parametrów pozwala na osiągnięcie różnorodnych rezultatów, które są przydatne w specyficznych sytuacjach.
Klasy piaskowania
Przed nałożeniem farby lub innej powłoki, powierzchnia, na przykład stalowa, musi być starannie przygotowana i dokładnie oczyszczona. Nie ogranicza się to tylko do usunięcia starej warstwy czy jej pozostałości. Należy wyeliminować wszystko, co mogłoby utrudnić dobrą przyczepność nowej powłoki, w tym rdzę, stare lakiery, kurz, żywice, oleje, zgorzeliny i inne zanieczyszczenia. Czyszczenie strumieniowo-ścierne z jednej strony pozwala nadać powierzchni odpowiednią chropowatość, a z drugiej – wygładza ją, przygotowując krawędzie, spoiny oraz nieregularne obszary, które mogą być uznawane za wadliwe. Niektóre powierzchnie po przygotowaniu muszą spełniać określone standardy, takie jak norma ISO 8501, która klasyfikuje czystość powierzchni na cztery poziomy:
SA3 – powierzchnia jest całkowicie oczyszczona do jednolitego, metalicznego koloru, widocznego gołym okiem. Taki efekt można uzyskać głównie na nowych elementach stalowych.
SA2.5 – powierzchnia jest pozbawiona wszelkich powłok, rdzy i tłustych osadów, z możliwymi jedynie niewielkimi plamkami. SA2 – powierzchnia jest oczyszczona z wszystkich zanieczyszczeń, a pozostać mogą jedynie silnie przylegające resztki.
SA1 – powierzchnia jest dokładnie oczyszczona, a żadne zanieczyszczenia nie są widoczne, nawet pod powiększeniem.
Istnieje także „klasa stoczniowa”, oznaczona jako SA1.5, która określa inny standard czystości powierzchni.
Wymagane wyposażenie
Strój operatora musi spełniać wymogi BHP chroniąc go bezpośrednio na jego stanowisku wykonywania pracy, gdzie przeprowadza proces obróbki ściernej niezależnie czy jest to piaskowanie, czy śrutowanie. Pierwszą rzeczą jest hełm piaskarza, wyposażony w transparentną osłonę przed groźnymi cząsteczkami. Przyłbica hełmu jest wyposażona w regulowaną szynę montażową, a także podłączenie aparatury tlenowej, która umożliwia dopływ powietrza do wnętrza hełmu izolującego. Wszystkie tego typu hełmy muszą być wykonane zgodnie z obowiązującymi normami, by zapewniać najwyższa skuteczność. Drugą rzeczą jest pyłochronny kombinezon do piaskowania. Powinien on zostać wykonany z lekkich materiałów, dając możliwość swobodnego wykonywania ruchów ale jednocześnie ma być wystarczająco trwały, by zapewnić odporność na uszkodzenia mechaniczne. Odpowiedni splot oraz rodzaj materiałów pozwala na swobodną cyrkulację powietrza ze środku kombinezonu na zewnątrz. Trzecią rzeczą są solidne rękawice ze skóry lub innego tworzywa, mające chronić przed zapyleniem i uszkodzeniem ciała. Pracując w otwartym terenie musimy zadbać o czwartą rzecz czyli odpowiednie parawany lub komory śrutownicze, w przypadku procesu piaskowania śrutem. Nie można pozwolić by szkodliwe pyły wydostawały się poza obręb naszych prac, powodując zagrożenie dla przechodniów, mieszkańców czy innych pracowników budowy.
Technologia hydropiaskowania
Pod względem działania, hydropiaskowanie funkcjonuje na podobnych zasadach jak tradycyjne piaskowanie. Jednak kluczową różnicą jest zastosowanie wody, co pozwala na znaczne ograniczenie pylenia. Dzięki temu możliwe jest bezpieczne i zgodne z normami korzystanie z piasku kwarcowego, który sam w sobie może być szkodliwy, jak wspomniano wcześniej. Redukcja pylenia następuje poprzez zwiększenie masy ścierniwa, co sprawia, że opada ono szybciej w obszarze czyszczenia, nie unosząc się w powietrzu jako szkodliwy pył, który może stanowić poważne zagrożenie. Warto zaznaczyć, że hydropiaskowanie to nie jednorodny termin, lecz obejmuje wiele różnych wariantów. Istnieją jednak trzy podstawowe metody tego procesu.
Piaskowanie przy użyciu myjki ciśnieniowej
Piaskowanie za pomocą myjki ciśnieniowej to prosty i nieskomplikowany sposób na piaskowanie, który nie wymaga sprężonego powietrza. W procesie tym, specjalna dysza inżektorowa zasysa piasek do lancy myjki, gdzie miesza się on ze strumieniem wody, zyskując dużą prędkość. Aby piasek mógł być skutecznie zasysany, musi być całkowicie suchy. Główną zaletą tej metody jest niski koszt sprzętu. Wystarczy myjka ciśnieniowa oraz specjalna lanca do hydropiaskowania, bez potrzeby inwestowania w duże kompresory czy specjalistyczne hydropiaskarki. Koszt eksploatacji myjki jest również niższy niż kompresora, co przekłada się na mniejsze koszty operacyjne. Minusem tej metody jest jednak duże zużycie piasku, nad którym trudno zapanować, oraz to, że strumień wody łatwo odbija się, co może prowadzić do zabrudzenia maski operatora. Każde zabrudzenie maski lub zmoczenie inżektora może powodować przestoje w pracy. Metoda ta jest szczególnie polecana do pracy na płaskich powierzchniach oraz takich, które nie są podatne na uszkodzenia, takich jak stal, beton czy asfalt. Świetnie sprawdza się przy usuwaniu punktowych ognisk korozji, oznakowania poziomego czy podczas drobnych prac wspomagających mycie ciśnieniowe. Zdecydowanie nie nadaje się do czyszczenia delikatnych powierzchni, takich jak posągi, piaskowiec czy elewacje ceglane, ze względu na małą kontrolę strumienia i ryzyko uszkodzenia.
Piaskowanie z użyciem osłony wodnej
Piaskowanie z osłoną wodną to technika, w której do standardowego suchego piaskowania dodaje się wodę, która jest podawana przed wyrzutem ścierniwa na powierzchnię. Jest to skuteczny kompromis, pozwalający na piaskowanie zgodne z przepisami, choć ma swoje wady:
- zużywa dużą ilość wody,
- dodatek wody w ostatniej fazie spowalnia ścierniwo, co osłabia efektywność piaskowania,
- część pyłów nie jest odpowiednio namoczona, przez co mogą się one uwolnić do otoczenia,
- problemy mogą pojawić się przy pracy na wysokościach, gdzie ciśnienie w wężach zasilających wodę znacznie spada.
Zaletą tej techniki jest zgodność z przepisami oraz niski koszt sprzętu potrzebnego do piaskowania.
Hydropiaskowanie (piaskowanie mokre)
Hydropiaskowanie to metoda, która jest powszechnie stosowana w Europie Zachodniej i polega na czyszczeniu powierzchni ścierniwem zmieszanym z wodą już na etapie zbiornika. Następnie ta mokra mieszanka jest przetłaczana pod ciśnieniem przez przewód piaskarski. Efekt jest podobny do piaskowania, ale pylenie jest ograniczone aż o 95%.
Minusem tego rozwiązania jest wyższy koszt zestawu oraz brak możliwości przełączenia na piaskowanie suche, gdy woda nie jest pożądana. Jednak liczne zalety sprawiają, że warto wybrać tę opcję:
- Możliwość używania mokrego, płukanego piasku zamiast suchego kruszywa, co jest 7-8 razy tańsze niż używanie suszonego piasku i około 20 razy tańsze niż inne ścierniwa do suchego piaskowania,
- Namoczony piasek ma większą masę, co daje większą energię kinetyczną, pozwalając na zużycie o połowę mniej ścierniwa niż w tradycyjnym piaskowaniu suchym,
- Pylenie jest zredukowane o 95%,
- Ilość wody natryskiwanej na powierzchnię jest minimalna, co umożliwia piaskowanie wewnątrz budynków,
- Mokry piasek powoduje mniejsze tarcie, co przedłuża żywotność węży piaskarskich i dysz,
- Istnieje szeroka możliwość regulacji strumienia (ciśnienia, ilości piasku, ilości dodatkowej wody, rodzaju dysz i typów kruszyw), co pozwala na wykonywanie zarówno ciężkich prac antykorozyjnych, jak i delikatnego czyszczenia powierzchni zabytkowych. Hydropiaskarki mogą być również używane w strefach zagrożonych wybuchem (EX).